Araç Değer Kaybı Nedir? Trafik Kazası Sonrası Nasıl Hesaplanır ve Nasıl Talep Edilir?
- tatliyildirimhukuk
- 10 Kas
- 3 dakikada okunur
Bir trafik kazası, sürücü için yalnızca onarım masrafları anlamına gelmez. Aracın kazaya karışması, onarılsa bile ikinci el piyasasında araç değer kaybı olarak bilinen maddi bir zarara neden olur. Çünkü aracın hasar kaydı oluşur ve bu durum satış fiyatını düşürür.
Araç değer kaybı, kazadan sonra aracın orijinal hâline getirilmesine rağmen piyasa değerinde meydana gelen azalma demektir. Aracın teknik olarak onarılması, geçmişte kazalı olduğu gerçeğini değiştirmez. Bu da aracın ikinci el satış değerini doğrudan etkiler.
Neden Araç Değer Kaybı Oluşur?
Kaza sonrasında aracın geçmişi, Sigorta Bilgi ve Gözetim Merkezi (SBM) kayıtlarında görünür. İkinci el araç alıcıları, hasar geçmişi bulunan araçlara daha temkinli yaklaşır. Bu nedenle, “kazasız araç” tercih edilir ve hasarlı araçlar düşük fiyata alıcı bulur.
İşte bu fark, araç değer kaybı tazminatı olarak adlandırılır. Türk hukukunda bu zarar, Karayolları Trafik Kanunu ve Yargıtay içtihatları ile güvence altındadır. Kusurlu olmayan veya kısmen kusurlu sürücüler, uğradıkları bu değer kaybını, kusurlu tarafın zorunlu trafik sigortasından talep edebilir.
Araç Değer Kaybı Tazminatı Almanın Şartları
Bir sürücünün araç değer kaybı talep edebilmesi için belirli kriterleri sağlaması gerekir. Bu şartlar yasal düzenlemelere dayanmaktadır:
Kusur oranı: Kazada tamamen kusurlu olmamak gerekir. Kusur oranı düşük olan taraf, kendi payına düşen oranda değer kaybı talep edebilir.
Araç durumu: Araç “pert” (tam hasarlı) kabul edilmişse, yani onarımı ekonomik olarak mümkün değilse, değer kaybı yerine aracın rayiç bedeli ödenir.
Hasar geçmişi: Daha önce aynı parçadan hasar alınmışsa, o bölge için tekrar değer kaybı ödemesi yapılmaz.
Kilometre sınırı: Genellikle 165.000 kilometre üzerindeki araçlar için yapılan başvurular kabul edilmez.
Hasarın niteliği: Yalnızca boyasız göçük düzeltme veya tampon tamiri gibi küçük işlemler değer kaybı kapsamına girmez. Boya veya parça değişimi olması gerekir.
Araç Değer Kaybı Nasıl Hesaplanır?
Araç değer kaybı hesaplama işlemi, kişisel tahmine dayanmaz. Sigortacılık ve Özel Emeklilik Düzenleme ve Denetleme Kurumu (SEDDK) tarafından belirlenen formül esas alınır.
Formül şu şekildedir:
Değer Kaybı = (Rayiç Değer × 0,19) × Hasar Boyutu Katsayısı × Kullanılmışlık Katsayısı
Bu hesaplama yapılırken dikkate alınan temel unsurlar; aracın rayiç bedeli, yaşı, markası, modeli, kilometresi ve hasarın boyutudur.
Hasar Boyutu Katsayısı:
Küçük hasar: 0,25
Orta düzey hasar: 0,50
Geniş hasar: 0,75
Ağır yapısal hasar: 0,90
Kullanılmışlık Katsayısı (Kilometreye göre):
0–15.000 km: 0,9
15.000–30.000 km: 0,8
30.000–45.000 km: 0,7
45.000–60.000 km: 0,6
60.000–75.000 km: 0,5
75.000–90.000 km: 0,4
90.000–150.000 km: 0,3
150.000–165.000 km: 0,2
Bu tablo, değer kaybı hesaplama sürecinde eksperler tarafından çoğunlukla kullanılır.
Araç Değer Kaybı Kime Karşı Talep Edilir?
Trafik kazasında değer kaybı tazminatı, kusurlu tarafın zorunlu trafik sigortasından karşılanır. Kendi sigortanız değil, kazaya sebep olan aracın sigorta şirketi bu zararı ödemekle yükümlüdür.
Eğer karşı tarafın sigorta şirketi ödeme yapmaz ya da düşük bir bedel teklif ederse, mağdur taraf Sigorta Tahkim Komisyonu’na başvuru yapabilir veya Asliye Ticaret Mahkemesi aracılığıyla dava açabilir.
Bu süreçte belgelerin eksiksiz hazırlanması, başvurunun doğru yere yapılması ve sürenin geçirilmemesi oldukça önemlidir.
Araç Değer Kaybı Başvurusu Nasıl Yapılır?
Değer kaybı talebi birkaç aşamadan oluşur:
Gerekli belgelerin toplanması: Kaza tespit tutanağı, eksper raporu, onarım faturaları, araç ruhsatı, kimlik fotokopisi, IBAN bilgisi ve başvuru dilekçesi hazırlanır.
Sigorta şirketine başvuru: Kusurlu aracın sigorta şirketine yazılı olarak başvuru yapılır. Şirketin yasal olarak 15 iş günü içinde cevap verme zorunluluğu vardır.
Anlaşmazlık halinde: Talep reddedilirse veya eksik ödeme yapılırsa, Sigorta Tahkim Komisyonu’na başvurularak kısa sürede sonuç alınabilir.
Araç Değer Kaybında Zaman Aşımı Süresi
Yasal olarak araç değer kaybı başvuru süresi, kaza tarihinden itibaren 2 yıldır. Bu süre içinde başvuru yapılmazsa hak düşer. Bu nedenle kazadan sonra onarım süreci tamamlanır tamamlanmaz başvuru yapılması önerilir.
Araç Değer Kaybı Hakkınızı Bilin
Trafik kazası sonrası araç değer kaybı, çoğu sürücünün farkında olmadığı ama yasal olarak güvence altına alınmış önemli bir tazminat hakkıdır. Haklı olunan bir kazada, aracın ikinci el piyasasında uğradığı değer düşüklüğü, karşı tarafın sigorta poliçesinden karşılanabilir.
Doğru belgelerle, zamanında yapılan bir araç değer kaybı başvurusu, sürücünün ekonomik mağduriyetini ortadan kaldırır. Bu nedenle her sürücünün trafik sigortası, araç değer kaybı hesaplama, tazminat süreci ve başvuru hakları hakkında bilinçli olması büyük önem taşır.
Yorumlar